دەڵێن جارێ له گوندێ ڕێبوارێ 

غەم لـــــەدڵ بۆ فەوتی شـادی مەیلی سەرخۆش دەکا

صبحی عیشقە شەمعی عەقڵم روو لـەخامۆشی دەکا

زولفــــی شەبرەنگت وەکـــــو رۆژە بــــەرێشان بـا نەبێ

وا سەحــاب ئـاســا لە رووتا قـــەصدی مەهپۆشی دەکا

بۆ ئــــەدابی تەعـــــزیەی من تورکی چــــاو مەستی یار

پرطەرەب هەردەم لە بەزمی عیشوە مەی نۆشی دەکا

داستانــی عشقی من فـــاشـــە لە هەر کوچە و سوقا

عقلی دێــــوانەم لەپــــاش ئەم حاڵە سر پـــۆشی دەکا

کــەثـــــرەتی ‌‌ضیعفم لــــە هیجرانا گەیشتمە مەر کەزی

دڵ لەسینەم دا بـەدایــــم مەشقی بــــێ هۆشی دەکا

دولبەری بـــــــاڵا بلندم گــــــــەر خـــــەرامـــــان بێ بەناز

سەروی گــــوڵزاری ئیرەم چۆن مەیلی مەدهۆشی دەکا

گەر نەوێری رێـــــی سەگی قاپیت بەرن بۆ جیی غەریب

(ســـــــــالم)ی مسکین لەدەرگا حلقە دەر گۆشی دەکا

عەزیزم رۆحی شیرینم،دوو چاوم

دەوای زامی دڵ و جەرگی براوم

ئەتۆ شا من گەدا دادم بپرسە

لەزوڵمی چاوی بیمارت کوژراوم

ئەگەر نەیدەیتە دەست خۆم قاتیلی خۆم

لەرۆژی ئاخیرەتدا بێ پێناوم

لەباتی خوێنی خۆم رازیم بە ماچێ

دەسا بیدە، تا زیندووم و ماوم

مەکەن مەنعم لە شین ئەی رەفیقان

کەمن مەحزون و غەمین و دڵ شکاوم

لە ژینی خۆم ئومێدم قەتعە نالی

کە سوتاوە هەمو جەرگ و هەناوم

نالی 

 ڕووژین خۆشــــــــــــم ده‌ویی!

 ئەمــــە مانگێکە مــــن تــــۆم نەدیوە

 تۆم خۆش ده وێ گوڵێ

بێ تۆ من ناژیم تاوێ
با ژینم نه شێوێ
جێم مه هێله گولێ
به به هاری ته مه ن، زه رد هه ڵنه گه رێ
دڵم هه ر تۆی ده وێ، لێره بی یان له وێ
له به رچی نازانم، چه ندم خوش ده وێ
ئاخ له ده س ئه م دڵه م، بێ ئه و ناسراوێ

ئەی ئاوینەی دولبەری زارت گول زولـــــفت زەری

باهەناسەم نەتگـــــری روی خۆت بیـــنەبەم لاوە

زولفت جیی بی قەراران روت رۆژی شەو بیداران

ئەمان ئەی شای گولزاران رۆحمیک تارۆحم ماوە

بەس عومری من بەبادە روت بینە زولــــفت لادە

دل بۆیە نامـــورادە بەو شـــەوە رۆژ گیــــــــــــراوە

وه فایی

خۆشەویستی
وڵات زۆرە لە کوردستان شۆخ و شەنگتر
خوێنگەرمتر
وڵات زۆرە لە کوردستان چاوی گەشتر
ئێسک سووکتر
وڵات زۆرە لە کوردستان قسە خۆشتر
دەس ڕەنگینتر
بەڵام ئەی کوردستانەکەم
!وڵات نییە
ھەرگیز
لە تۆخۆشەویستر!

شێرکۆ بێ کەس

موددەتێکە من گرفتارم بە دەس سەوداتەوه
بووم بە داوی چینی زولف و پەرچەمی تاتاتەوه
مەنعی قوللابی موژەی ناکەم لە راکێشانی دڵ
بۆ!ئەسیری چاوی مەستی پر خەوی ئەی باتەوه
واسەرم دانا بە عەزمی بەردەبازی ڕێگەکەت
مەرهەمی دەردی سەری من وا بە گەردی پاتەوه
گەر دەپرسی حاڵی پەروانەی دڵم دور بێ لە رووت
وا لە سۆزش دا لە سایەی شەوچرای گۆناتەوه
چاوی خوێن خواری بە خوێنم فێره، وەک لێوەی بە مەی
لێی گەرێن ئێوە و خودا ئەو شۆخە با بیخواتەوه
شاهی چاوت موڵکی سەبر و تاقەتی بردم بە زۆر
مەسحەفی رووی تۆ بە گژیاچێ ئەگەر نەمداتەوه
مێشی خاڵت نافڕێ بەس باوەشێنی کە بە ناز
چونکە پابەنده بە شەهدی روومەتی زێباتەوه
شین و واوەیلایە ئاساری قیامەت هەڵ دەسێ
گوڵ بە دەن ئەمرۆ بەرەو مەشریق ئەگەر لا کاتەوه
لەب شەکەر فەرموو بە زولفت باوەشێنی با نەکات
مێشی رۆحم گەر بنیشێتۆ بە قەندی چاتەوه
خەتتی دەرسی عیشقی (ناری)وەک رقومی خاڵەکەت
وابە لەوحی گەردنی بێ گەردی وەک میناتەوه

مامۆستا ناری

خوشم ئه‌وی وه‌ک ئه‌و بایه‌ی ده‌ست له پرچی تو به‌ر نادا

خوشم ئه‌وی تا ئه‌و روژه‌ی ناوم ئه‌مری له دونیا دا

له سه‌ر ریگه ده‌بم به باخ، ته‌نیا له به‌ر خوشه‌ویستی

روحم ئه‌ده‌م به خه‌نده‌یک ، بو روژانی خه‌م و په‌ستی

گه‌رچی گولم تو بی ئاگای، بو ساتیکیش نه‌ تناسیوم

به‌لام چی پکه‌م که ئه‌تبینم، ئه‌لی مه‌ستی ره‌نگ په‌ریوم

چه‌خماخه‌ی پر ته‌ماشای تو هه‌ناسه‌ییک نه‌یداوه لیم

دیاره لای تو پی‌ناسه‌ی من ریبواریکه و نازانی چیم

تاویک په‌ری خه‌یالم به با هه‌لبه‌ستیک داگیرسینم

با له شه‌وی شیعره‌کانما له جی چرا تو بدوینم

بی ئاگا نیم خو ئه‌زانم ته‌نیا هه‌ر خوم فریو ئه‌ده‌م

به‌لام من به تیشکی چاوت هه‌زار شیعر روشن ئه‌که‌م

لــــــــــه‌ گــــوێما ده‌نــــگی ده‌قـــولـبابی دڵ دێ
خه‌یــــــــاڵی یــــــــاره‌كه‌م میوانه‌ ئیمشـــــــــه‌و

بێ قه باحه ت گه ر حه و اڵه ی تیری موژگانم ئه کا
مه نعی نا که م ، خۆشه فریادم ، به خۆش خوانم ئه کا

من که مه جبوورم ، به مه حکومی غو ڵامانی د ه ری
شۆرشی عیشقی روخی ، موحتاجی ده ربانم ئه کا

گه ر به تیری عیشوه جه ر گم پاره کا ، گاهێ به ناز
مالێ ئاوابێ به خه ند ه ی لێوی ده رمانم ئه کا

من شکاتی دڵ په رێشانیم له گێسووی خاوی یه
ئه و حه و اڵه ی مه حکه مه ی زوڵفی په رێشانم ئه کا

من به خۆشخوانی که مشهوورم له باغی عیشق دا
ئه و به سوخته ی بولبولی بێ نوطق و نادانم ئه کا

من له گۆشه ی مه در ه سه ی عیشقی مه ساێئل حه ل ده که م
ئه و به شاگردی خه لیفه ی ده رسی طیفلانم ئه کا

من به ئو مێدی عه قیقی لێوی حه ککاکی ئه که م
ئه و به طیفلی عاشقی نارنجی بوستانم ئه کا

با موشیری چاوه که ی پرسێ له خونکاری موژه ی
له شکر ی غه مزه ی له سه ر چی تیره بارانم ئه کا

گوڵشه نی حوسنی که چونکه ئاو ی ئه شکی دید ه مه
ختتی ڕه عدی ناڵه و و گریان و بارانم ئه کا

میم ده می و ئه لف بینی ، چیمه زوڵفی عه نبه ری
تا وه زیفه م بێ له ڕوویا ، به نده فرمانم ئه کا

وا مو شه وو ه ش بوو ، وه کوو حاڵم ، خه یاڵم (ناری) ا
هه ر و ه کوو و ه حشی ، به شه ر و ه حشه ت له دیوانم ئه کا

حه ز ره تی ناری

چاوه که م دیسان نیشانه ی تیری موژگانم مه که
حه یفه بێ سوچ و قه باحه ت ،تیره بارانم مه که

مه رهه می ده ردی گرانم وا له شیشه ی رووت دا
روو له من که ،رهنموونی ماڵی لوقمانم مه که

ده ردی من ده ردێ گرانه، ئه ی طه بیبی میهره بان
زه حمه تی ناحه ق مه کێشه ،تازه ده رمانم مه که

ڕه هزنی زولفت بفه رموو لێم گه ڕێ بێم و بڕۆم
بێ نه وام و ئاره زووی ئازار و لێدانم مه که

تاقه تی باری په رێشانی فیراقت موشکیله
دوور له ڕووی تۆ هه روه کوو زولفت په رێشانم مه که

بۆ ده که ی مه نعم له باغی وه صلی خۆت تو بیو خودا
شێت و سه ر گه ردان و وێڵی ده شت و مه یدانم مه که

دامه خه دوگمه ی یه خه ی سینه ت به سه ر په نجه ی حه یا
بێ وه فا : مه حرومی سه یری باغی سێوانم مه که

خاڵی شینت ده رخه تا بازاڕی شینم بێته وه
بۆ ڕه واجی حوسنی خۆت بێ شین و گریانم مه که

زوڵمه تی زوڵفت ده سا لاده له سه ر کوڵمت ده مێ
بێ نه صیبی شه وق و شوعله ی ماهی تابانم مه که

من به شه ر عه ن موسته حه قم بۆ زه کاتی حوسنی تۆ
تۆ که صاحیب ده و ڵه تی ، بێ به ش له ئیحسانم مه که

پێ ی وو تم: ناری چه به حسی شه رع و راوو رێوی یه
گه ر به حاته م بم و راوه ی نیعمه ت و نانم مه که

له‌و ده‌مه‌ی را دڵم لێی داوه‌ بۆ ژووان
من دێوانه‌ی چاوی جوانم چاوی جوان
گه‌رچی خه‌ڵکی وڵاتی چاو جوانانم
چاوی جوانم نه‌دی تێر به‌ چاوم
هه‌تا لاوبووم چاوی جوانم لێ ون بوو
په‌چه‌و رووبه‌ند و چارشێوم دووژمن بوو
ئێسته‌ پیرم که‌و توومه‌ ئاویلکه‌
چاوی جوانم لێ وون ده‌کا چاویلکه‌

ما مۆستا هێمن

بـــــه‌ ئومێدی بــــــه‌هاری وه‌ســــڵه‌كه‌ی تـــــــۆ

لـــــــه‌ هه‌وری دیده‌ هـــه‌ر بارانه‌ ئیمشــــــــــه‌و

ئه‌گه‌ر هاتی ته‌نیا وه‌ره‌ !
ئه‌و بارانه‌ په‌ستم ده...‌کا
که‌ ڕه‌شه‌بای له‌گه‌ڵدابێ
په‌ست ده‌بم به‌و گوڵه‌ گه‌نمه‌ی
له‌گه‌ڵ ژه‌نگا
په‌نجه‌یان تێک هه‌ڵکێشابێ !
ئه‌ی بارانی ساڵی نه‌هات :
ئه‌گه‌ر هاتی ته‌نیا وه‌ره‌ !
بێ ڕه‌شه‌باو بێ ده‌نگ وه‌ره‌
ئه‌ی گوڵه‌گه‌نمی زێڕ کفتم :
* * *
ئه‌گه‌ر هاتی ته‌نیا وه‌ره‌
هه‌روه‌ک له‌ناو دڵما ته‌نیای
سه‌رینه‌که‌م بۆ دوو که‌سه‌
دوو کورسی تامه‌زرۆم هه‌یه‌
دوو پیاڵه‌شم هه‌یه‌ بۆچای !
* * *
کاتێ به‌ ته‌نیا دێیته‌ لام
مه‌مکی دایکم
سواری پشتی چیاکان ده‌بێ
چیاکانیش دێن
ده‌رگه‌ی ژووره‌ خه‌مگینه‌که‌م ده‌که‌نه‌وه‌
ناوچه‌وانی ده‌رکراوم
ماچ ده‌که‌ن و ده‌یسڕنه‌وه‌

ئەترسم بمرم هەر بەم داخەوە

یانێ بە حەسرەت گوڵ ئەم باخەوە

مه‌یخه‌ره‌ ژێر پێته‌وه‌ ،گه‌ر حه‌ز ئه‌که‌ی ژیر بێتـــــــــه‌وه‌
دڵ که‌ منداله‌ شه‌کر خه‌نده‌ی له‌بت چـــاری ئــــه‌کـــــــــا

مرغی دڵ برژا له‌به‌ر قرچه‌ی هه‌تاوی فرقـــــــــــــــنت
تاوه‌کو که‌ی داوی زوڵفیشت گرفتاری ئه‌کــــــــــــــــــــا

طوطی دوکانی حوسنت بلبلی طبعی منــــــــــــــــــــــی
خسته‌ نێو به‌ندی طماع و فێری بازاڕی ئـــــــــــه‌کـــــــا

مه‌ستی باده و چاوی ئه‌وم و پێم ئه‌لێ مه‌ستی مه‌یـــــــــه‌
سه‌یر که‌ن که‌ن بوختانی ناحه‌ق چۆن به‌له‌ب جاری ئه‌کا

بێره‌ مه‌یدانی فصاحت ئه‌سپی خــــــۆت لنگده‌ (حه‌ریــق)
تابزانم کێ به‌شعرت صحبت بازتی ئــــــــــــه‌کــــــــــــا

_______________________________

(1)لب : لێو ،واته‌ دڵم وه‌کو مندالێک وایه‌ هه‌رده‌م به‌دواتا ده‌گریێ تۆش گه‌ر ده‌ته‌وێت ئه‌و دڵه‌م ژیر بێته‌وه‌ هیچی دیکه‌ نه‌گریێ ،مه‌یخه‌ره‌ ژێر پێته‌وه‌ و فه‌رامۆشی مه‌که‌ دڵی من به‌ خه‌نده‌ی لێوت ژیر ده‌بێته‌وه‌ .

(2) دڵ وه‌کو باڵنده‌یه‌ک وایه ئیستا لێت جیا بۆته‌وه‌ خه‌ریکه‌ له‌به‌ر قرچه‌ی گه‌رما ده‌برژێ له‌به‌ر گه‌رمی ،
تۆش هه‌تا که‌ی به‌ زوڵفه‌کانت داو بۆ ئه‌و دڵه‌ی باڵنده‌ی من ئه‌نه‌یته‌وه‌ .

(3) واته‌ من له‌ به‌ر دارگای جوانی تۆ دا شیعری جوان و دڵڕفێن ده‌لێم ، یاخود ده‌بێته‌ هـــۆی ئه‌وه‌ی هۆنراوه‌یه‌کی جوان بلێم یاخود ده‌بێته‌ سه‌ر چاوه‌ی ئیلهامی من لــــه‌ هۆنراوه‌ گوتن ،به‌وه‌ش منی خسته‌ نێو به‌نده‌ی ته‌ماع و فێری کرین و فرۆشتنی کـــردم ، که‌واته‌ تۆ دوکاندارشـــتی جوان ده‌فرۆشی، منی کڕیار
به‌هۆنراوه‌ی جوان دڵفرێن

(4) مه‌ستی : خۆشه‌ویستی ،مه‌ی :شه‌راب ، بوختان قسه‌ی ناهه‌ق .
واته‌ من ئه‌شق و خۆشه‌ویستی جاوی ئه‌وم که‌چی ئه‌و پێم ده‌لێت مه‌ستی ئاره‌قی ، وه‌رن سه‌یر بکه‌ن
چـۆن به‌لێوه‌کانی ئــــه‌و بوختانه‌م پێ ده‌کات .

(5) فه‌ساحه‌ت:زمان پاراو، صحبت ‌ :گفتو گۆ ، بازی :ئینجا
واته‌ حه‌ریق وه‌ره‌ مه‌یدانی زمانی پاراوی ئه‌و ئه‌وه‌ی له‌ تواناتدا هه‌یه‌ بیکه‌ یاخود زمانی پاراوت بخه‌ گه‌ر ،
ئه‌ینجا بزانم کێ هه‌یه‌ سان له‌ شانی هۆنراوه‌ت بدات و وه‌کو تـــــــۆ هۆنراوه‌ی بڵێـــــت

ای رقیب Hey Guard / Ey Reqîb که اکنون آن‌را «ای دشمن» ترجمه می‌کنند، سرود رسمی حکومت اقلیم کردستان عراق است.

این سرود توسط شاعر کرد یونس رئوف دلدار (۱۹۱۸-۱۹۴۸) در زندان حکومت وقت عراق در سال ۱۹۳۸ سروده شده‌است. اصل این سرود به گویش سورانی سروده شده ولی بعدها به صورت گویش کرمانجی نیز درآمده‌است و برای اولین بار در جمهوری مهاباد مورد استفاده قرار گرفت. اهمیت این سرود به حدی است که طی چند دهه گذشته تمام احزاب جدی و قدرتمند کرد -در هر چهار بخش کردستان- آن را بعنوان سرود ملی کردستان پذیرفته‌اند. در این میان تنها برخی احزاب کم اهمیتر مانند جمعیت اسلامی کردستان عراق و طیف‌های پنج گانه کومله هنوز در برابر آن مقاومت میکنند.


متن اصلی سرود « ئهٔ ره‌قیب » به کردی و ترجمه فارسی

متن به کردی سورانی:
ئەی‌ رەقیب ھەر ماوە قەومی کورد زمان         نایشکێنێ دانەریی تۆپی زەمان
کەس نەڵێ کورد مردووە، کورد زیندووە         زیندووە قەت نانەوێ ئاڵا‌کەمان
ئێمە ڕۆڵەی ڕەنگی سوور و شۆڕشین         سەیری کە خوێناوییە ڕابردوومان
کەس نەڵێ کورد مردووە، کورد زیندووە         زیندووە قەت نانەوێ ئاڵا‌کەمان
لاوی کورد ھەستایە سەر‌ پێ وەک دلێر         تا بە خوێن نەخشی بکا تاجی ژیان
کەس نەڵێ کورد مردووە، کورد زیندووە         زیندووە قەت نانەوێ ئاڵا‌کەمان
ئێمە رۆڵەی میدیا و کەیخوسرەوین         دینمان، ئایینمان ھەر نیشتمان
کەس نەڵێ کورد مردووە، کورد زیندووە         زیندووە قەت نانەوێ ئاڵا‌کەمان
لاوی کورد ھەر ‌حازر و ئامادەیە         گیان فیدایە، گیان فیدا، ھەر گیان فیدا
کەس نەڵێ کورد مردووە، کورد زیندووە         زیندووە قەت نانەوێ ئاڵا‌کەمان

متن به کردی سورانی و به الفبای لاتین کردی:
Ey reqîb her mawe qewmî kurd ziman         Nayşikênê danerî topî zeman
Kes nellê Kurd mirduwe، Kurd zînduwe         Zînduwe qet nanewê allakeman
Ême rolley rengî sûr u şorrişîn         Seyrî ke xwênawiye rabirdûman
Kes nellê Kurd mirduwe، Kurd zînduwe         Zînduwe qet nanewê allakeman
Lawî Kurd hestaye ser pê wek dilêr         Ta be xwên nexşî deka tacî jiyan
Kes nellê Kurd mirduwe، Kurd zînduwe         Zînduwe qet nanewê allakeman
Ême rolley Mîdya u Keyxusrewîn         Dînman، ayînman her niştiman
Kes nellê Kurd mirduwe، Kurd zînduwe         Zînduwe qet nanewê allakeman
Lawî Kurdî her hazir u amadeye         Gyan fîdaye، gyan fîda، her gyanfîda
Kes nellê Kurd mirduwe، Kurd zînduwe         Zînduwe qet nanewê allakeman

متن به کردی کرمانجی:
Ey reqîb her، maye qewmê Kurd ziman         Naşikê û danayê bi topê zeman
Kes nebê Kurd dimirin، Kurd jîn dibin         Jîn dibin qet nakeve ala Kurdan
Em xortên rengê sor û şoreşin         Seyr bike xwîna tiya me da rijand
Kes nebê Kurd dimirin، Kurd jîn dibin         Jîn dibin qet nakeve ala Kurdan
Lawê Kurd rabûye ser pê، wek şêran         Ta bi xwîn nexşîn bike tacî jiyan
Kes nebê Kurd dimirin، Kurd jîn dibin         Jîn dibin qet nakeve ala Kurdan
Em xortên Medya û Keyxusrewin         Dîn îman û ayînman, her niştiman
Kes nebê Kurd dimirin، Kurd jîn dibin         Jîn dibin qet nakeve ala Kurdan
Xortên nûh tev hazir û amadene         Can fîdane can fîda, her can fîda
Kes nebê Kurd dimirin، Kurd jîn dibin         Jîn dibin qet nakeve ala Kurdan

متن به کردی زازاکی:
Ey reqîb her mendo qewmê kurdziwanî         Nêşikîno, nêkuwno bi topa zemanî
Kes mevajo kurd mireno, kurd cuyîno         Cuyîno, qet nêna war beyraqa ma
Ma domanê rengê sûr û şoreş îme         Temaşeke, gonin o ravêrdeyê ma
Kes mevajo kurd mireno, kurd cuyîno         Cuyîno, qet nêna war beyraqa ma
Lajê kurdî vaşto ra payan zê çêran         Ta bi gonî bineqişne tacê cuyane
Kes mevajo kurd mireno, kurd cuyîno         Cuyîno, qet nêna war beyraqa ma
Ma domanê Medya û Keyxusrew îme         Dîn îman, ayînê ma her welato
Kes mevajo kurd mireno, kurd cuyîno         Cuyîno, qet nêna war beyraqa ma
Lajê kurdî her hazir û amade yo         Canfeda yo canfeda, her canfeda
Kes mevajo kurd mireno, kurd cuyîno         Cuyîno, qet nêna war beyraqa ma



متن به فارسی:

قوم کُرد همچنان با نشاط و سرزنده است

گردش چرخ زمانه نمی‌تواند او را به تسلیم وادارد.

چه کسی می‌گوید کُرد مرده است؟ کُرد زنده است.

زنده‌ایم و پرچممان هرگز برنخواهد افتاد.


جوانان کُرد دلیرانه بپاخاسته‌اند

تا با خون خود تاج زندگی را رنگین نمایند

چه کسی می‌گوید کُرد مرده است؟ کُرد زنده است.

زنده‌ایم و پرچممان هرگز برنخواهد افتاد.


ما فرزندان ماد و کیخسرو ایم

کُرد و کُردستان، دین و آیین ما است

چه کسی می‌گوید کُرد مرده است؟ کُرد زنده است.

زنده‌ایم و پرچممان هرگز برنخواهد افتاد


ما فرزندان رنگ سرخ انقلابیم

بنگر گذشته‌مان را که چقدر خونین است.

چه کسی می‌گوید کُرد مرده است؟ کُرد زنده است.

زنده‌ایم، و پرچممان هرگز برنخواهد افتاد


فرزندان کُرد حاضر و آماده‌اند

جان فدایند و جان فدا باقی خواهند ماند

چه کسی می‌گوید کُرد مرده است؟ کُرد زنده است.

زنده‌ایم و پرچممان هرگز برنخواهد افتاد.

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

تبادل لینک هوشمند
برای تبادل لینک  ابتدا ما را با عنوان ئاوێنــــه و آدرس awenakurd.LXB.ir لینک نمایید سپس مشخصات لینک خود را در زیر نوشته . در صورت وجود لینک ما در سایت شما لینکتان به طور خودکار در سایت ما قرار میگیرد.