::جــــــاده‌ چۆڵ و سێبه‌ر بوو::

ئاوێنه ماڵپه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ری فه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رهه نگ و هونه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ری کوردی

جــــــاده‌ چۆڵ و سێبه‌ر بوو ، كــــــــات به‌یانی
ئه‌ڕۆیـــــشتم خــــــه‌یاڵاوی ئــــــــه‌مڕوانــــی

بـــــۆ سه‌وزایی ده‌وروپشتم ، بـــــــۆ ئاسمان
بـــــۆ شاخی به‌رز ، خانووی تـازه‌ ، دنیای جوان

ئـــــه‌ڕۆیشتم : بـــــــه‌ ئه‌سپایی ، كش و مات
لاشه‌ سست و ، دڵ كـــــــه‌یلی تاسه‌ و ئاوات

له‌پــــــڕ ، نـــــازانم چـــــۆن سه‌رم هــــه‌ڵبڕی
بــــه‌رامبه‌رم به‌ژنێك ده‌ركــــــه‌وت ، وه‌ك په‌ری

لــــه‌گــــه‌ڵ ئــــه‌وه‌ی له‌ عــــاباوه‌ ئــــــاڵابوو
لــــــــه‌ دیمــــه‌نی شیــــرینی ئاشـــــكرابوو

بـــــاڵا به‌رز و ، بچكۆله‌ پــــێ و ئیـــــسكارپین
گــۆره‌وی و پووز : سفت و سپی و ئاوریشمین

ئــــه‌ڕۆیـــــیم و دزه‌ی نیگام جــــــارجــــارێــك
لـــــه‌ژێر عـــــابای ڕه‌شــــــا ئه‌یدی نازدارێـــك

بــــه‌ ڕه‌وتی كه‌و ، لـــــه‌نجه‌ی تاوس و قومری
گورج گورج ، جوان جوان ئه‌هات و جاده‌ی ئه‌بڕی

مابــــــووی بگاته‌ عاســــــتم چـــه‌ن هه‌نگاوێ
درزێ كه‌وته‌ په‌چــــــه‌ و دیم نیـــــگای چـــاوێ

ده‌ست و پــــــه‌نجه‌ و ، مه‌چه‌كێك و ، نیگایه‌ك
چی بنووسم ؟ خـــــــــوایه‌ هێزی ئینشایه‌ك !

قـــــۆڵ و مه‌چه‌ج ساف و سپی وه‌ك شووشه‌
سه‌رپه‌نجه‌كـان یــــــاقووتێك بــــوون به‌ ورشه‌

بێینه‌ سه‌ر چاو : چـــــاوێك .. بڵـــــێم چ چاوێك
كــــــانیی سیحر ، ده‌ریای عیشوه‌ ، گێژداوێك

كـــــه‌وا كه‌وته‌ به‌ر شــــــه‌پۆلی هه‌ستی من
له‌و ڕۆژه‌وه‌ هه‌ر نـــــــوقم ئـــــــه‌بێ به‌ره‌و بن
.
.
.

شاعیری گەورەی کورد شاعیری جوانی و سروشت

::::: گــــۆران ::::

Writing at: 9 / 5 / 1392برچسب:شێعر کوردی,گۆران,جــــــاده‌ چۆڵ و سێبه‌ر بوو,

Time: By: محمد پیش بینی| |

این کهنه رباط را که عالم نام است

این کهنه رباط را که عالم نام است
و آرامگه ابلق صبح و شام است
بزمی است که وامانده‌ی صد جمشید است
گوری است که خوابگاه صد بهرام است
(خیام)

ئه‌م کۆنه سه‌راپه‌رده که دنیای ناوه
شایی له به‌رێک، شینه له پێنسه‌د لاوه
ئه‌م خوانچه‌یه به‌رماوی هه‌زار جه‌مشیده
گۆڕه و گه‌لێ بارامی تیا نێژراوه
(مامۆستا هه‌ژار)

ئه‌م سه‌را کۆنه‌ی ناوی جیهانه
له ‌سه‌ر ڕێی گه‌شتی شه‌و و ڕۆژمانه
به‌زمێکه له سه‌د جه‌مشید جێ ماوه
سه‌د به‌هرام هات و چوو له‌م وێرانه
(مامۆستا گۆران)

ئه‌م که‌لاوه‌یه که دنیای نامه
ئارامگاهی به‌یانی و شامه
به‌زمێکه له سه‌د جه‌مشید جێ ماوه
قه‌سرێکه ته‌کیه‌ی سێ‌سه‌د به‌هرامه
(شێخ سه‌لام)

Writing at: 15 / 8 / 1391برچسب:این کهنه رباط را که عالم نام است,ئه‌م کۆنه سه‌راپه‌رده که دنیای ناوه,شێعر,چوارینەی حکیم عمر خەییام,

Time: By: محمد پیش بینی| |

هەوری پاییز/مامۆستا گۆران

وتنی"مەرزیەی ڕەزازی"

له‌ ده‌ریاوه‌ قه‌تاری هه‌وری بارشت که‌وته‌ دووی پێشه‌نگ

به‌ سه‌ر سینگی چیادا چۆکی داداوه‌،کش و بێ ده‌نگ

به‌ سه‌ر پایزی زه‌ردا با به‌ خوڕ بگری، به‌ کوڵ بگری،

له‌ سه‌ر ئاخر گه‌ڵا،ئاخر چڵی ته‌نیایی گوڵ بگری،

به‌ خوڕ بگری،به‌ کوڵ بگری،به‌ سه‌ر ده‌شت و ده‌ری وشکا

به‌ سه‌ر داری گه‌ڵا زه‌ردا، به‌ سه‌ر پووشا،به‌ سه‌ر دڕکا،

به‌ سه‌ر سه‌رچاوه‌یی کزرا،به‌ سه‌ر زیخی چه‌می دێما،

به‌ سه‌ر هه‌ر وشکی پێکا وا له‌ هاوینی گه‌رم جێ ما

به‌ڵی بگری،به‌ کوڵ بگری،هه‌تا ئاخر دڵۆپ بگری،

به‌ گریه‌ی هه‌وری پایز با نوقم بێ سینه‌ی کزری!

به‌فر ئاسۆی بڵند بگرێته‌ چوارچێوه‌ی بلوورینی،

له‌ چه‌م هه‌ڵسێ خوڕه‌و هاژه‌ی شه‌پۆلی ئاوی خوێنینی!

دڵۆپی ساردو فێنک با له‌ سه‌ر دارو ده‌وه‌ن بڕژێ،

په‌پووله‌ی زه‌ردی ئاڵتوونی له‌ سه‌ر لق هه‌ڵوه‌رێ، بپژێ

به‌ڵێ! بگری هه‌ور،بارانی پایز بێ وچان بگری،

له‌ سه‌ر باغچه‌ی گوڵێ وا سیس ئه‌بێ ئاخر چڵی عومری!

بگرمێنێ،ته‌پ و نم دابکا،بیکاته‌ شه‌ست،هه‌رگیز،

نه‌وه‌ستێ قوڵپی گریانی،نه‌وه‌ستێ هه‌وره‌که‌ی پایز،

ته‌بیعه‌ت زه‌ردو ژاکاوه‌، له‌ حاڵی گیان که‌نشتایه‌،

نیشانه‌ی ماته‌می پایز له‌ فرمێسکی درشتایه‌

Writing at: 19 / 6 / 1391برچسب:هەوری پاییز/مامۆستا گوران,وتنی مەرزیەی ڕەزازی,شێعر کوردی,گۆران,

Time: By: محمد پیش بینی| |

گۆران-نوسین و په‌خشان و وەرگێڕاوەکانی

گۆران-نوسین و په‌خشان و وەرگێڕاوەکانی1

GORAN1 Size: 302 KB

گۆران-نوسین و په‌خشان و وەرگێڕاوەکانی2

GORAN2 Size: 311 KB

گۆران-نوسین و په‌خشان و وەرگێڕاوەکانی3

GORAN3 Size: 327 KB

گۆران-نوسین و په‌خشان و وەرگێڕاوەکانی4

GORAN4 Size: 182 KB

Writing at: 25 / 1 / 1391برچسب:گۆران-نوسین و په‌خشان و وەرگێڕاوەکانی,داگرتنی کتێبی کوردی(EBOOK),,

Time: By: محمد پیش بینی| |

خەوە؟ خەیاڵە؟ عەردە، بەهەشتە؟

هەڵپەڕکێی ژنە، یا هی فریشتە؟

پەلکە زێڕینەی ئێوارەی بەهار

لەعەزرەت تارای سوور، کەوتووەتە خوار

... ئێستا سەرگەرمی ئیلتیفاتی بووک

جرم و جوڵیەتی و هەڵئەپەڕێ سووک

(ئامان لەرزانە، هاڕەی لەرزانە)

بەستەی هەڵپەڕکێی باڵا بەرزانە

گۆرانی بێژ، بێ و بچۆ و خۆت بادە

کێ ئەوەندەی تۆ دەروونی شادە؟

وەک هەنگ بگەڕێ و گۆرانی بڵێ

لادە جارجارێ بۆ بەرپێی گوڵێ

گوڵ، بە ئاهەنگی (ئامان لەرزۆکە)

پێیە دابنی و پێیە بەرزۆ کە

بە ناز لار بگرە سەری بێ پوشین

با بریقەی بێ کڵاوزەڕ، چین چین

پێچکەی پشتەسەر لەسەر زوڵفی ڕەش

با بجریوێنێ وەک ئەستێرەی گەش

شانی بۆ شل کە و خۆت هەڵسێنەوە

سوخمەی سەر مەمک بلەرێنەوە

با پێچکەی نقیم، گورج گورج، بە تاسە

لێو بنێتە سەر کوڵمی هەیاسە

مامۆستا گۆران

Writing at: 25 / 1 / 1391برچسب:خەوە؟ خەیاڵە؟ عەردە, بەهەشتە؟,شێعر کوردی,گۆران,

Time: By: محمد پیش بینی| |

گوڵی خوێناوی

کوڕ:
بڕوانە،شایی یە،چۆپی یە،لەو ماڵە
گوێ بگرە!زوڕنایە،دەهۆڵە،شمشاڵە
زەرد و سوور تێکەڵ بوون،ژن و پیاو هەرایە
لەوناوە هەر هاڕەی هەیاسەی تۆ نایە
ساتوخوا خێراکە بابڕۆین دەست بگرین
بەکامی دڵداری پێکەوە هەڵپەڕین
کچ:
گوڵ نەبێ بۆ سەرم:ئاڵ چەپکێ،زەرد چەپکێ
نایەم بۆ زەماوەن،نایەم بۆ هەڵپەڕکێ!
کوڕ:
کچ لەڕێی جوانیتا،کچ لەڕێی جوانیتا
کچ لەڕێی نێونیگای هاتوچۆی کانیتا
پایزە گەڵای دار ڕژاوە باغ ڕووتە
گووڵ کوانێ گوڵ لێوی بەبزە پشکووتە!
کچ:
گوڵ نەبێ بۆ سەرم:زەرد چەپکێ،ئاڵ چەپکێ
نایەم بۆ زەماوەن،نایەم بۆ هەڵپەڕکێ!
بتدایە دڵ بەمن بە هەموو مەعناوە
دوو چەپکت ئەهانی لە باغچەی پاشاوە
کوڕ(ئەڕوا لەبەرخۆیەوە بە گۆرانی ئەڵێ):
باغچەی پاشا لەوبەر ئاوە
خێڵی دوشمن دەوری داوە
ئەڕۆم:ڕێگام لێ گیراوە
ناڕۆم:چاوکاڵ لێم تۆراوە!
کوڕ:
بە باغچەی پاشادا ورد گەڕام،خوار و ژوور
زەرد هەبوو بۆم چنیت،چنگ نەکەوت گوڵی سوور
کچ:نایەم،گوڵ ماویەتی بۆ سەرم سوور چەپکێ!
کوڕ(یەخەی مراخانی ترازان):
ناتەوێ ئەم زامی سەر دڵەم لەباتی!
کچ:
ئەی هاوار!تفەنگی دوشمنیش پێکاتی؟
ڕاکشێ تاوێ سەر بنێرە سەر ڕانم
بابگریم بۆ دڵێ،بۆ گوڵێ دۆڕانم!

(گۆران)

Writing at: 24 / 11 / 1390برچسب:گوڵی خوێناوی,گۆران,شێعر کوردی,

Time: By: محمد پیش بینی| |

ژیاننامەی مامۆستا گۆران

گۆران لە ساڵی ١٩٠٤ یان لە ١٩٠٥دا لە ھەڵەبجە لەدایکبووە. لای باوکی قورئان ‌و سەرەتای خوێندنی خوێندووە. پاشانیش لە مزگەوتی پاشا‌ی ھەڵەبجە بووە بە فەقێ. لە دوا ساڵەکانی جەنگی جیھانیی یەکەم ‌و سەرەتای ھاتنی ئینگلیزدا، بۆ ماوەیەک ھەڵەبجە چۆڵ دەبێت ‌و خەڵک ڕوودەکەنە لادێکانی دەوروپشت. ماڵی باوکی گۆرانیش لە بەھاری ١٩١٩ەوە تا پاییزی ئەو ساڵە ڕوودەکەن چەمی بیارە ‌و لەوێ لە باخێکدا ھەوار دەخەون ‌و بۆ پایز ئەگەرێنەوە بۆ ھەڵەبجە. کە یەکەم قوتابخانەی زمانی تورک لە ھەڵەبجە دانرا، بۆ پۆلی یەکەم وەرگیراوە. وەک گۆران خۆی گێڕاویەتەوە چوونی بۆ قوتابخانە پچڕپچڕ بووە. پۆلی چوارەمی لە سەردەمی داگیرکرانی ھەڵەبجەدا لەلایەن ئینگلیز‌ەوە تەواو کردووە.

لە ١٩١٩دا سلێمان بەگی باوکی گۆران کۆچی دوایی دەکات. پاشان لە ١٩٢١دا موحەممەد بەگی برای، بە ھاندانی مستەفا سائیب، لەگەڵ عەبولواحید نووریی خاڵۆزایدا دەیاننێرێت بۆ قوتابجانەی عیلمییەی کەرکووک بۆ خوێندن. بەڵام ھەر لەو ساڵەدا موحەممەد بەگی برایشی دەکوژرێ. ئیتر گۆران کەسی وەھای نامێنێ گوزەرانی خوێندنی خۆی ‌و ژیانی دایکی ببات بەڕێوە، لەبەرئەوە دەست لە خوێندن ھەڵئەگرێت ‌و لە ساڵی ١٩٢٢ەوە تا ساڵی ١٩٢٥ گەلێ دەست تەنگی ئەچێژێ.گۆران بۆ یەکەمجار لە ساڵی ١٩٢٥دا بە مامۆستایی لە قوتابخانەی ھەڵەبجە دامەزراوە ‌و تا ١٩٣٧ لە خوێندنگەکانی ئەو ناوچەیەدا ماوەتەوە.
چالاکیی سیاسی و ڕۆژنامەوانی

پاش ١٩٣٧ ماوەیەک بێکار ئەمێنیتە و دواییش بە یارمەتیی تۆفیق وەھبی گوێزراوەتەوە بۆ دایەرەی ئەشغاڵ بەشی «کاروباری ڕێگاوبان» ‌و تا گیرانی یەکەمی لە ١٩٥١دا لەو بەشەدا ئەمێنێتەوە. لەو بەینەدا چەند ساڵێک لەگەڵ چەند ڕۆشنبیرێکی تری کورددا دەچێ بۆ یافا لە فەلەستین و لە ئێستگەی ڕادیۆی ڕۆژھەڵاتی نزیک بە مەبەستی بەشداری لە خەباتدا لە دژی فاشیزم، بەشی کوردستان دەکەنەوە.

لە تشرینی دووەمی ١٩٥٢دا لە بەندیخانەی یەکەمی دێتەدەر و دەچێ بۆ سلێمانی ‌و دەبێ بە بەرپرسی ڕۆژنامەی ژین. تا ئەیلوولی ١٩٥٤ لەسەر ئەم کارە ئەمێنێتەوە. لە ١٧ی تشرینی یەکەمی ١٩٥٤دا بۆ جاری دووھەم لەگەڵ کۆمەڵێ لە ئاشتی خوازانی سلێمانی دەگیرێ و فەرمانی ساڵێ بەند و ساڵێ خستنە ژێر چاودێریی پۆلیسی بەسەردا ئەدرێ. ماوەی بەندکردنەکەی لە سلێمانی، کەرکووک، کوت، بەعقووبە ‌و نوگرە سەلمان ‌و ماوەی چاودێرییەکەشی لە بەدرە بەسەردەبا. لە ١٢ی ئەیلوولی ١٩٥٦ دا ئەم فەرمانی بەندکردنەی تەواو دەکات و ئازاد دەکرێت ‌و دەچێتە بەغدا و چەند ڕۆژێک لەوێ لە یەکێک لە پڕوژە میریەکانی خانوودا ئەبێت بە چاوەشی کرێکار.

کاتێک کە ئیسرائیل ھێرش دەباتە سەر میسر، دوای ڕاس بوونەوەی عەرەبەکان لە ئیسرائیل، بڕێک لە کوردەکانیش بە ناوی یەکگرتووی ئیسلامی لەگەڵیان پەیمانی برایەتی دەبەسن. گۆرانیش لەوانەی و دەیگرن و لە ١٧ی تشرینی دووەمی ١٩٥٦دا دادگای عورفی لە کەرکووک فەرمانی سێ ساڵ بەندی بە بارمتە دانانی ھەزار دیناری کاتی دەسەپێنێت بەسەریدا، ئەویش بەوەی کە تا سێ ساڵ ورتەوی لە دەم دەرنەیەت ‌و کردەوەی ‌وای لێ نەوەشێتەوە میری پێی دڵگران ببێ. گۆران نە ھەزار دینارەکەی ئەبێ ‌و ئە ئەشیەوێ گفتی وەھا بە میری بدات، بۆیە ئەخرێتەوە بەندیخانە ‌و تا ١٠ی ئابی ١٩٥٨ پاش سەرکەوتنی شۆڕشی ١٤ی گەلاوێژ لە زینداندا ئازاد دەکرێت. گۆران ئەم ماوەیەی بەندیخانەی کەرکووک و بەعقووبە بەسەربردووە.

پاش بەربوونی لە زیندان ئەگەڕێتەوە بۆ سلێمانی و پاش ئەوە بە ماوەیەک لەگەڵ شاندێکی میللی سەر لە یەکێتیی سۆڤیەت و چین ‌و کۆریای باکوور ئەدا.

لە سەرەتای ١٩٥٩دا سەرپەرشتیی گۆڤاری شەفەق ئەگرێتە دەست و بە ناوی بەیان دەردەکات. لە ئیسکانی سلێمانیش دایدەمەزرێنێت و تا ناوەڕاستی ١٩٦٠ کاری تێدا دەکات. ئەنجا بەبیانووی ئەوەوە کە گوایە بێپرس کاری بەجێھێشتووە – کار بەجێھێشتنەکەی بۆ چوون بوە بۆ شەقڵاوە بۆ بەشداربوون لە کۆنگرەی دووھەمی مامۆستایانی کورددا – لەسەر کار لای ‌دەبەن.

لە ناوەڕاستی ساڵی ١٩٦٠دا دێتە بەغدا و ئەبێ بە یاریدەدەری پڕۆفیسۆر لە بەشی کوردیی کۆلێژی ئادابی زانکۆی بەغدا و بە ئەندامی دەستەی نووسەرانی ڕۆژنامەی ئازادی.
چالاکییە ئەدەبییەکان

یەکەمین کۆمەڵە شێعری گۆران بە ناوی «بەھەشت و یادگار» لە ١٩٥٠ لەسەر ئەرکی عەلائەدینی سەجادی لە بەغدا لە چاپ دراوە. ناوەڕۆکی ئەم بەشی دیوانەی ھەروەکو خۆی لە سەرەتای کۆمەڵە شێعرێکیدا ئاماژەی پێ کردووە «سەرانسەر لەگەڵ بابەتەکانی جوانی و دڵداری خەریکە» و مامۆستا پێشکەشی دەکات بەو «شۆخ و نازدارانە کە جوانییان وەک تێغ نابڕێ، وەک چرا پێش چاو ڕووناک ئەکاتەوە».

لە ساڵی ١٩٥٤دا لە چاپخانەی ژین قەسیدە درێژەکەی «پەیامی کورد بۆ میھرەجانی چوارەمی گەنجان و قوتابییان لە بوخاریست» لە چاپ دەدات.

لە ١٩٥٨دا گۆران بەنیاز بووە کۆمەڵەشێعرێک بە ناوی «سروشت و دەروون» لە چاپ دا کە دوای خستنە ژێر چاپی تەواوی نەکرد کە پاشان لە لایەن «ھۆگر»ی کوڕی و براکانی لە ١٩٦٨دا بە ناوی «سروشت و دەروون لە گەڵ ئۆپەرێتی ئەنجامی یاران» لە چاپ دراوە.

گۆران زۆر باش ئاگاداری نوێ بوونەوەی ئەدەبیاتی گەلانی تر وەک تورک و ئینگلیزی بووە چون نەویستووە لە ئەدەبیاتی ڕۆژ دوور کەوێتەوە دەستی داوەتە وەرگێڕان. گۆران یەکەم شاعیری کورد بووە کە شێوازی کۆنی عەرووزی بەلا دەنێت و شیعری کوردی دەگەڕێنێتەوە بۆ شێوازی ھیجای کوردی. باوڕی وابووە کە ئەبێت شێعری کوردی لە عەرووزەوە بگرێتەوە بۆ سەر کێشی پەنجە(ھیجا)ی کوردی. ئەو کێشەی کە فلکلۆری کوردی و شیعری ھەورامی لە سەردەمی ئەردەڵانییەکان پی ھۆنراوەتەوە. ھەر لەم بارەوە دوای شیکردنەوەی مانای شیعر لە زمان چەند ناوداری جیھانی، پاشان ئەلێت: «.. بە دروستیش سەرنج بدەین ئەبینین، کە لە گشت زمانەکانی رووی زەویدا شیعرێک، بە شیعر دانرابێ و پشتاوپشت ھەتا ئێستا بە جێ ھێڵرابێ ھەر ئەو شیعرانەن، کە بە پێی تابەتێتی و پێوانەی نەتەوەی عائیدی خۆیان وەزنێک تایبەتییان ھەیە. تەنانەت قافیەش لەناو ھەندێ نەتەوەدا بە پێویستی بنجی(ئەسڵی)دائەنرێ بۆ شیعر، ئەگەرچی شیعری ئەم نەتەوانە ھەرگیز وەک ھی ئەوانی تر نەیتوانیوە بە کێوی ناوبانگی ئیتاتیکی بە ناوی شیعری پەخشانەوە، ناو بە ناو ئایا بخوێنینەوە.» ئەو نوێ خوازیە دەبێت بە ھۆی ئاڵگوڕێکی نوێ لە دنیای ئێستای شیعری کوردیدا.

گۆران بێجگە لە شیعر دەستێکی بەرزیشی لە بواری پەخشاندا بووە. پەخشانی گۆران ڕەنگدانەوەی سەردەمی ژیانی خۆیەتی و خۆیشی بەردەوام نەبووە لە سەریان و لە ڕاستیدا ئەو گرنگییەی بە شیعرەکانی داوە و ھەوڵی تازە کردنەوەی تێدا داوە بەو شێوەیە لە پەخشانەکاندا کاری نەکردووە.

لە کاتی ژیانیدا سێ دیوانە شیعری «بەھەشت و یادگار» و «فرمێسک و ھونەر» و «پەیامی کورد» ھەروەھا لە ١٩٥٣ و ١٩٦١دا ھەڵبژاردەیەکی چیرۆکی بێگانە و ھێندێ سەرنجی رەخنەگرانەی بە چاپ گەیاندووە بەڵام گۆران زۆر بە ئاوات بوو تا پێش مەرگی دیوانە شێعرەکەی لە چاپ بدرێت. لە ١٩٧٨ لیژنەیەک پێکھاتوو لە محەممەدی مەلاکەریم، دوکتۆر عێزەدین مستەفا، کاکەی فەلاح ، حەمەکەریم فەتحوڵڵا، جەلال دەباغ و ھۆگر گۆران و ھێرۆ گۆران و ئەژی گۆران بۆ کۆ کردنەوەی بەرھەم و شێعرەکانی کە زۆربەی لە گۆڤار و رۆژنامە کوردییەکانی دەرەوە و ناوەوەی عێراق بڵاو کرابوونەوە، وەک گۆڤاری ھاوار لە سووریا و ڕۆژنامەی ژیانەوە و دەنگی داس و ژین و ئازادی و گۆڤاری گەلاوێژ و دەنگی گێتی تازە و ھیوا و شەفەق و بەیان و بڵێسە و رووناھی و نامیلکەی دیاریی لاوان و یادگاری لاوانی عێراق ئەکەونە تەقالادان و بەم بۆنەیەوە ئاگاداری و بانگەوازێک بو ئەدەب دوستان لە ڕۆژنامەی «بیری نوێ» ژمارەی ٢٧٧ و «پاشکۆی عێراق» ژمارەکانی ١٢و١٣ بڵاو ئەکەنەوە. لە ئاکامدا دیوانەکەی لە ساڵی ١٩٨٠ ئەکۆیتە بەر چاوی خوێنەران و ھۆگرانی شێعری کوردی.
کۆتاییی ژیانی

لە سەرەتای ١٩٦٢دا دەردەکەوێ کە گەدەی تووشی نەخۆشیی شێرپەنجە بووە. نەشتەرگەرێکی سەرکەوتووی لە بەغدا بۆ دەکرێ بەڵام پاش وادە. پاش ئەو نەشتەرگەرییە لە نیساندا ئەچێ بۆ مۆسکۆ و سێ مانگێک لە نەخۆشخانەی کرێملین و سەنەتۆری بەرڤیخە بەسەر دەبا و پاشان ئەگەڕێتەوە بۆ ئێراق. پاش گەڕانەوەی بە ماوەیەکی کەم نەخۆشییەکەی سەرھەڵدەداتەوە. لەبەر ئەوە ئەگەڕێتەوە بۆ سلێمانی و لەوێ لە جێدا ئەکەوێ. لە ١٨ی تشرینی دووەمی ١٩٦٢ ژیانی کۆتایی پێدێت.
بەرھەمەکان

بەھەشت و یادگار، بەغدا، ١٩٥٠
فرمێسک و ھونەر، بەغدا، ١٩٦٨
سروشت و دەروون، سلێمانی، ١٩٦٩
لاوک و پەیام، سلێمانی، ١٩٦٩
دیوانی گۆران، بەغدا، ١٩٨٠

ئومێد ئاشنا کتێبی «نووسین و پەخشان و وەرگێڕاوەکانی گۆران»ی کۆکردووەتەوە و پێشەکیی بۆ نووسیوە و دەزگای چاپ و بڵاوکردنەوەی ئاراس لە ساڵی ٢٠٠٢ لە ھەولێر چاپی کردووە.
سەرچاوەکان

شیعر و ئەدەبیاتی کوردی ، بەرگی دووەم ، ڕەفیق حیلمی
نامەیەکی تایبەتی کاک ئەژی گۆران بۆ ئامادەکاری “دیوانی گۆران”
ئاگاداریەکانی تایبەتی محەمەدی مەلا کەریم

www.nusin.net

Writing at: 22 / 11 / 1390برچسب:گۆران,ژیاننامەی مامۆستا گۆران,ژیاننامەى ناودارانی کورد,

Time: By: محمد پیش بینی| |

هیوا مەگری، هەنسکی نیوەشەو بەس هەڵ دە، بەس بگری

هیوا مەگری، هەنسکی نیوەشەو بەس هەڵ دە، بەس بگری
لە چاوی بێ قەرارم بۆچی دەرمانی وەنەوز ئەبڕی؟
کوڕی خۆم، کۆرپەڵەم، میوانی دونیای تازە خوڵقاوم
ئەدا گریەت، بە زەبری چز، لە ڕۆحی پڕگلاراوم
...چیە ئەو گریە بێ غایە، کڕووزەی نیوەشەو، خورپێن؟
چیە ئەو قەترە وردانەی لە چاوت بێ مەئال ئەڕژێن؟
لەگەڵ ئەو غونچە ساوایەی لە سەر خەڵفی بەهار ئەڕوێ
چیە فەرقت؟ لە بەر چی ئەو هەتاکوو سیس ئەبێ ئەنوێ
وەکوو ئەو بەرخە بچکۆڵەی کە هەر ئێستا لە دایک بوو
لە بەر چی نەشئەی یاری، هەڵت ناداتە سەر پاشوو؟
ئەڵەی ئەو زەڕنەقووتەی پەپکەمارە، فەڕشی هێلانەی
چ ئێشێکە، کوڕم؟ بۆ چی لە سەر ئەو هەڵکڕووزانەی؟
چیە توخوا؟ چ سڕێکە وەها مەحکوومی گریانی؟
کە تۆ هێشتا لە خەم ناگەی، لە مەعنای گریە نازانی
ئەگەر وەک باوکە حەسرەت دیدەکەت، زەهرت بچێژایە
زەمان گەردی ئەمەلتی گشت، بە دەم باوە بپێژایە
لە ناو کڵپەو و بڵێسەی نائومێدی و حەسرەتا یەکسەر بسووتایە
بەهاری عومری جوانیت، هەم گوڵ و هەم بەر، بەڵێ ڕۆڵەم
ئەگەر وەک من کەمێک بەدبەختی ئیدراکیش لە تۆشی رەش بکردایە
نە وەک شەو، ڕۆژی ڕووناکیش، حەقت بوو
حەقت بوو عەرش بلەرزێنی، بە ناڵەی ڕۆحی پڕ ئێشت
لە ئەستێرەی سەما بپژێنی فرمێسکی دڵێ ڕێشت
حەقت بوو ئەو هەموو گریانی نامەفهووم و بێ مەعنا
زمانی بەست و تەقریری شکاتت بێ، لە دەست دونیا
حەقت بوو بێ وچان بگری، بە سەر تاوانی باوکیما
بەحر پڕ کەی لە تف، بیدەی بە ناوچاوانی باوکیما
بەڵام ڕۆڵەم، کە تۆ هێشتا لە فەجری زیندگانیتای
لە بەر دەرگای تەلسمی بەخت مەجهوول و نیهانیتای
بە چی مەعلووم بە شوێن هی منا ئەڕژێ، چەمی عومرت؟
سەراسەر پێ کەنین و خوڕڕەمی نابێ، خەمی عومرت؟
بەڵێ بەرخم، ئەگەر چی هەر وەکوو یەک ژینی گش لایە
لە بەینی بێشکە و قەبرا، بڕینی عەینی ڕێگایە
هەموو هەر قافڵەی بێ ئیختیاری سەر زەمینێکین
هەموو دێین و دەڕۆین تاکوو ئەگەین، یەعنی ئیتر ئەمرین
وەلێ کۆچی ژیان، کۆچێکی پڕ سێحر و پڕ ئەفسوونە
لە یەک سەرچاوە دوو قەترە، یەکێ لێڵ و یەکێ ڕوونە
هەیە وەک من بە سەر دڕکا ئەنێ هەنگاوی ئاوارە
هەیە هی واش کە فەڕشی ژێری پێی، ئاوریشمی گوڵزارە
ئەوەندەی ڕۆحی مەئیووس و مەلوول تاری ئەکا دونیا
ئەوەندەش نوور لە ڕۆحی شادەوە، ئەڕژێ بە سەر سەریا
کوڕم، هەر وەک لە ئوعجووبەی ژیانا بەختی بەد ئەگری
شتێکیش بەختیاری، پێ کەنین، گرتوویە چوار دەوری
بە خۆڕایی مەترسە، خەم مەخۆ، مەگری، لە ئەستێاوە
بە چی مەعلووم کە چی لەو تەختی ناوچاوانە نووسراوە؟

گۆران

Writing at: 3 / 11 / 1390برچسب:گۆران,شێعر کوردی,

Time: By: محمد پیش بینی| |

پایز! پایز! بووکی پرچ زه‌رد

پایز! پایز! بووکی پرچ زه‌رد
من مات، تۆ زیز، هه‌ردوو هاوده‌رد
من فرمێسکم، تۆ بارانت
من هه‌ناسه‌م، تۆ بای ساردت
... من خه‌م، تۆ هه‌وری گریانت،
دوایی نایه‌، دادم، دادت
هه‌رگیز، هه‌رگیز، پایز! پایز!
پایز! پایز! شان و مل رووت
من مات، تۆ زیز، هه‌ردووکمان جووت
هه‌رچه‌ند گوڵ سیس ئه‌بێ بگرین
ئاڵتونی دار ئه‌ڕژێ بگرین
پۆلی باڵدار ئه‌فڕێ بگرین
بگرین،،،بگرین، چاومان نه‌سڕین
هه‌رگیز، هه‌رگیز، پایز! پایز!

گۆران

Writing at: 1 / 11 / 1390برچسب:پایز, بووکی پرچ زه‌رد, گۆران, شێعر کوردی,

Time: By: محمد پیش بینی| |

صفحه قبل 1 صفحه بعد